ТАЛАП ЕЛДІ МЕКЕНІ

Ауыл тарихы-ел тарихы

Маған бүгін керек емес ертегі,

Ертегіні балам өзі шертеді.

Тарих керек – іргетасы қазақтың,

Іргетассыз қаланбайды ертеңі.

Қадыр Мырза Әлі

Жері жазық төбелі Талап ауылының іргетасы 1970 жылы қаланған. Егін жəне мал шаруашылығы салаларымен айналысқан.

Жер көлемі – 44558 га.

Сол жылдардағы статистикалық көрсеткіш бойынша Талап селосындағы жалпы халық саны – 1500, үй саны – 400.

340 орындық - №6 орта мектеп, 300 орындық - совхоз техникум, 150 орындық «Теремок» балабақшасы, фельдшерлік амбулаториялық пункт халыққа қызмет көрсетті.

Ауылдың 3,5 гектар жерінде жоңышқа егіліп, бау-бақша өнімі өндірілді.

Мал басының саны сол жылдарда -2000 бас ірі қара мал басы болды.

Талап ауылы жетістіктер мен жеңістер биігінен көрінді. Бұған əрине сол кездерде совхозға басшылық жасаған басшылардың да айтулы іскерлік еңбек үлестері болғаны анық......

Ен алғаш 1970-1971 жыл аралығынды - Алшынбаев Абдығали Алшынбаевич,

1971-1973 жылдар аралығынды – Сейсебаев Ғалым Сейсебаевич,

1973-1976 жылдар аралығынды – Филиппов Михайл Филиппович,

1975-1976 жыл аралығында – Паймалин Иван Иванович,

1976-1979 жылдар аралығында – Пазылов Сейтқали Сексенович,

1979-1982 жылдар аралығында – Пак Николай Васильевич,

1982-1985 жылдар аралығында – Полукарпов Виктор Максимович,

1986-1988 жылдар аралығында – Көпбаев Рашид Бүркітович,

1988-1990 жылдар аралығында – Төлегенов Сұлтан Төлегенович,

1990-1991 жыл аралығында – Смайлов Дулат Мухамбеджанович,

1992-1994 жыл аралығында – Арыстанбаев Рахым Арыстанбаевич «Зеңгі» жалға алушы кәсіптік мекемесін ашты

1992-1994 жылдар аралығында - Алкебаев Жұмағали Алкебаевич,

1996-2006 жылдар аралығында – Абжанов Серік Сайлаубекұлы

2006-2013 жылдар аралығында – Ниязбеков Марат Абділкаримович

2013 жылдан бастап - Битенов Ғабит Елтиндинович басқарып келеді

Талап ауылының атағын шығарып, абыройын асқақтатқан егін мен мал шаруашылығына үлес қосқан ауыл ардагерлерін қалай ұмытамыз? Ұмытпау керек.

Егін шаруашылығының бас маман агрономы -Нұрбаев Қабылжан Нурбаевич Елукенова Гульзира

Ерзаков В.Н

Добробольская Д.В

Қалмурзаев Есенбек

Ахметов Серік

Мал шаруашылығының ферма басшысы – Көпеев Абдіғаппар Көпеевич

Мал шаруашылығының бас маманы –Шалабаев Ізтілеу Шалабаевич

Досанов Жүнісбек Оңғонысович

Кайдаулов Сабит Хасенович

Муканов Асан Муканович.

Зоотехниктер

Омаров Абсат Омарович

Ағыбаев Іляс Ағыбаевич

Ахметбек Боранбай

Аққошқаров Ғабит

Механизаторлар

Айтенбаев Нияз

Айтбаев Абжаппар

Грищенко Николай

Бапанов Мұратбек

Бурханов Төлеубай

Балабиев Жолдасбек

Бегайдаров Амангелді

Смайлов Абдіғаппар

Қорғанбеков Асылбек

Итемгенов Рахымжан

Дүйсенбеков Таңатар

Таңқыбаев Тұрсынбай

ТуренкоГригорий

Пашков Генадий

Талап ауылының кешегі келбеті

Талап ауылының мал шаруашылық базасынан көрініс

1972 жылы 150 орындық «Теремок» балабақшасы ашылды.

Балабақша меңгерушісі болып - Галина Александровна болды.

1989-1991 жылдар аралығында – Канн Галина Никитична

1991-1993 жылдар аралығында – Исаева Гулбақыт Ағайынбекова

1993-1995 жылдар аралығында - Абдруахманова Гулназ Абдурахмановна балабақша

меңгерушісі болып жұмыс атқарды.

1978 жылы қазан айында 340 орындық мектеп ашылды.

Сол жылдары мектепте 650 оқушы оқыды. Қазақстан Республикасының Білім беру ісінің үздігі, тарих пәнінің мұғалімі – Мұқанов Мырзахмет Мұқанұлы тағайындалды.

1979 жылы қыркүйек айында «Талап ауылының совхоз-техникумы» болып ашылып, директоры Пак Николай Васильевич болды. Техникумда - зоотехник, технолог, механик, экономист, есепшілер дайындайтын мамандықтар ашып, оқушылар қабылданды. Кітапхана, оқу залы, асхана, акт залы, ашық спорт алаңы болды.
1988 -1996 жылдар аралығында техникум директоры - Айтбаев Қыпшақбай Төлепович болды.

1997 жылы «Талап ауылының совхоз-техникумы» Жезқазған қаласындағы «Аграрлы-техникалық», қазіргі «Жезқазған -политехникалық» колледжіне ауыстырылды.

«Талап ауылының совхоз-техникумы» студенттерінің дала оқу практикасынан көрініс.

1986 жылы 24 наурыз айында дәрігерлік амбулатория ашылды. Онда емшара, геникология, тіс және физ.кабинеттері жұмыс істеді. Амбулатория басшысы – Оспанов Жеңіс Сейтжапарович болды. 1989 жылы амбулатория басшысы – Еденбаев Зейнулла болды.

Талап ауылының бүгінгі көрінісі

2018ж. 24 тамыз айында көпсалалы спорт алаңы ашылды.

2009 жылы №14 ЖОББМ жанынан жасанды шөп төсеніші жайылған 2012 ж маусым айында балаларға арналған ойын алаңы ашылды шағын спорт алаңы ашылды.

2015ж. 7 мамыр айында Ұлы Отан соғысында қаза тапқандарға арналған «Ешкім де, ешқашанда ұмытылмайды» стела ескерткіш ашылды.

2016ж. 4 мамыр айында Ұлы Отан соғыс және еңбек ардагері Бектепбергенов Дүйсенбектің атына көше берілді.

2014ж 20 сәуір Ұлы Отан соғысының ардагері Т.Кадыров атай тұратын үйдің сыртына құрмет ретінде тақтайша белгі қойылды.

2018 жылдың маусым айының

15 күні намазхана ашылды.

Талап –Жезқазған қаласынан 20 шақырым жердегі Қызылордаға шығатын тасжол бойындағы село орталығы бұрынғы «Қызыл әскер» колхозының аумағында (1970) Кеңгірдің қосалқы шаруашылығы құрылған. Алғашқы басшысы Филиппов М. 1975-1980 ж.ж. халқының саны 5 мыңға жуық болды. Қаланы етпен, сүтпен, көкөніс және картоппен қамтамасыз ету мақсатында кешенді баздар, сүт цехтары, Жезді су қоймасының негізінде мыңдаған га.алқапқа су жіберетін суландыру жүйесі салынды. 1978 жылы 30 қазанда орта мектеп ашылды, оған дейін орталықтан 18 шақырым жердегі Ескі Талапта бастауыш мектеп жұмыс істеген. Орта мектептің алғашқы директоры (1978-82) ҚР білім беру ісінің үздігі Мұқанов Мырзахмет болды. 1979 ж. Талап кеңшар-техникумы болып қайта құрылды. Ондағы мақсат –обл. а. шар-ғы үшін зоотехник, механик, бухгалтер, технолог сияқты орта буын мамандарын даярлау. Техникумның алғашқы директоры –Пазылов Сейдіғали, оқу ісі жөніндегі орынбасары Рахметуллин Сексен болды. Талап елді-мекенінің әкімі –Битенов Ғабид Елтіндіұлы (2013 ж.)

ТАЛАПТА АУЫЗ СУ МӘСЕЛЕСІ ШЕШІЛЕДІ

Талап селосының әкімі Ғабид Битенов ауыл тұрғындары алдында есеп берді. Жиынға Жезқазған қаласының әкімі Батырлан Ахметов, қалалық мәслихат хатшысы Советбек Медебаев, әкім орынбасарлары, жауапты мамандар мен ауыл тұрғындары қатысты.

Жезқазған қаласының басшысы Батырлан Дүйсенбайұлы алдымен елді-мекендегі әлеуметтік нысандарды аралады. Ауылдағы №14 орта мектепті жылумен қамтамасыз етіп отырған жылу қазандығының жұмысымен танысты. 2017 жылы мектептің қазандығын төтенше жағдайлар жөніндегі басқармасының шешіміне байланысты ғимарат ішінен сыртқа шығаруға шешім қабылдаған. Осыған сәйкес қалалық бюджеттен бөлінген 6 млн 190 мың теңгеге жаңа қазандық алынып, қондырғылары жаңартылды және бөлек ғимаратқа орнатылды. Батырлан Ахметов келесі кезекте білім ордасын аралап, материалдық-техникалық базасының бүгінгі ахуалын байқады. Білім ошағында 110 оқушыға 32 ұстаз тәлім беруде. Парталар мен компьютерлер базасы жаңартылған. Мектеп тынысымен танысқан қала әкімі алдағы уақытта да компьютерлер санын арттыруда жұмыс жүргізілетінін айтты.

Ғабид Елтіндіұлы биылғы халық алдындағы есебін ауылға қатысты шағын ақпаратпен бастады. Бүгінде Талап ауылында 693 адам тұрады. Сондай-ақ, жалпы білім беретін орта мектеп, полиция бөлімшесі мен қалалық аурухананың филиалы ауыл тұрғындарына қызмет етуде.

Қаншама жылдан бері ауыл тұрғындарының бас ауруына айналған ауыз су мәселесі былтыр шешімін тауып, Жезқазған – Талап арасындағы 18 шақырым ауыз су құбырын толық жөндеуден өткізуге 2018-2019 жылдарға облыстық бюджеттен қаржы бөлінді. Ауыл әкімінің былтырғы есеп беру жиында көтерілген маңызды мәселенің бірі Жезқазған – Талап тас жолы болатын. 2017 жылы бұл мәселе шешімін тауып, республикалық бюджеттен бөлінген 111 млн теңгеге 18 км тас жол жөндеуден өтті.

Әкімнің есебінен соң жәшікке келіп түскен өтініш-тілек, сұрақтар оқылды. Оның алғашқысы ауыз су құбырының жөндеу жұмыстарын сапалы жүргізуіне байланысты ауыл ақсақалдары мен жергілікті қоғамдық бірлестік мүшелерін бақылау комиссиясының құрамына кіргізу туралы болды. Ғабид Битенов бұл өтінішті қабылдап, жөндеу жұмыстары басталысымен-ақ құрамында ауыл тұрғындары бар комиссия құрамы бекітілетінін жеткізді. Екінші өтініш мектеп ауласына оқушыларға арналған ойын алаңын салу болды. Бұл сауалға Батырлан Ахметов:

– Биыл мектептің шатырын айырбас-тап, бірқатар жөндеу жұмыстарын қолға алу жоспарланған. Сонымен қатар, көпсалалы корт салынады. Балалар жазда футбол ойнап, қыста су құйылған мұз алаңында хоккей ойнай алады.

Жәшіктегі соңғы өтініш ауылдағы қаңғыбас иттер мәселесін көтерді. Ғабид Елтіндіұлы тиісті мекеме қызметкерлері ауылдағы қаңғыбас иттерді атып, олардың санын азайтуға барынша жұмыс істейтінін айтты.

Есеп беру жиынына қатысқан тұрғындар өз кезегінде әкімнің жұмысына оң баға беріп, өз өтініштерін айтты. Ауыл ақсақалдарының айтуынша, қаламен екі ортада 6 мәрте қатынайтын автобустың жүру уақыты қалада оқитын оқушылар мен студенттерге қолайсыз. Бұл мәселе жөнінде бұған дейін де әкімдікке 13 шағым түскен. Алдағы уақытта мәселе тұрғындар пайдасына қарай шешіледі деп сендірді ауыл әкімі.

Жалпы бір жылдың ішінде Талап селосында атқарылған істер – орасан. Олардың барлығы «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында қолға алынған еді. Ауыл халқының тұрмысын жақсарту бағытындағы игі істер елдегі тұрақтылықтың көрінісі деген көпшілік, Елбасының биылғы Жолдауында жүктелген міндеттерді бағамдады. Ауыл әкімі Ғабид Битенов талаптықтарды ауылдың дамуына еңбек етіп, бірлігі мығым «Мәңгілік ел» құру жолында бірігуге шақырды

Талап ауылындағы 15 шақырымнан магистралды су құбыры жаңартылды.

Ақпарат айдынында

Афзалова А, По зову сердца : с дипломом в село//Жезказганская правда. - 2013. - 23 августа(№33).- С.5.

Сүлейменов Ш, Қаланың қолы қысқа,егер.. : Жезқазған мен Сәтбаев қалалары маңайындағы ауыл проблемалары //Мысты өңір. - 2003.-11 сәуір.- 5 б.

Талап елді мекені жайлы қажетті сілтемелер:

Қазақ тілінде:

https://jezkazgan.gov.kz/kz/news/7577.html

http://talap.jezkazgan.gov.kz/

http://ortalyk-kaz.kz/publ/leumet/ala_irgesindegi_auyldar_alzhyramajdy/4-1-0-5001

http://adilet.zan.kz/kaz/docs/V16KB003851

https://24.kz/kz/zha-aly-tar/o-am/item/282531-zhez-az-an-irgesindegi-auyl-a-sapaly-auyzsu-tartyldy

http://finance-krg.gov.kz/index.php?option=com_content&view=article&id=129:ara-andy-oblysyny-zhez-az-an-s-tpaev-alalary-men-lytau-audanyn-leumettik-ekonomikaly-da